TÜRK EĞİTİMİ ÜZERİNDE ETKİSİ OLAN BİLGİN : JOHANN HEINRICH PESTALOZZİHeinrich (Henri) Pestalozzi İtalya’dan İsviçre’ye göçeden bir ailenin çocuğu olarak 1746 yılında Zürich’te doğdu. Babası hekim idi.Annesi de bir doktor ailesinin kızıydı. Henri 6 yaşındayken babası öldü. Annesi 4 çocuğuyla ortada kalmıştı . Aile öyle yoksuldu ki, pabuçları eskimesin diye çocukların oynamalarına bile izin yoktu. Henri ile tüm arkadaşları alay ediyorlardı. Eziyetlerine dayanmak zordu. Henri, ezilen arkadaşlarını korumak için haşarı çocuklarla uğraşmak zorunda kalıyordu. Üniversite çağına geldiği zaman Henri ateşli, kendine güvenen bir gençti. Diller konusunda, ilahiyat mevzularında ,tarih alanında öğrenim gördü. Hukuk fakültesinde okudu. İdealist bir kız arkadaşıyla evlendi. Karısı Henri’ ye inanıyor, onun ideallerinin gerçekleşmesi için destekliyordu.Henri bir süre sonra hukukçu olarak yararlı olamayacağını anladı. Köy Ekonomisi alanında özünü yetiştirme gereği duydu. Tarımla ilgilenmeğe başladı. 1774 yılında bir çiftlikte iş buldu. Tarla ürünleri yetiştiren bu alan Henri için bir denemenin başlangıç yeri oldu. Burası artık bir eğitim yurdu idi. Henri, sokaklarda aç, sefil, perişan dolaşan, iş yapmayan, üretime katkısı olmayan çocukları toplayıp bu çiftliğe getirdi. Çocuklar çalışıp, ürettiklerini satarak para kazanacaklardı. Fakat, Henri’nin idealleri uygulamada gerçekleşmedi. Önceden kestiremediği nedenlerle bu iş düzenli yürümedi ve çiftlik işi bir fiyaskoyla sonuçlandı.Henri Pestalozi yılmadı. Jean J Rousseau’nun Emile adlı eserini okudu. Fransız yazarın pedagojiyle ilgili düşüncelerini basitleştirerek halkın anlayacağı biçime getirdi. Sosyal sorunların ancak yeni bir eğitim düzeniyle çözümleneceğini anladı. İnsan yeteneklerini aşamalı olarak geliştirerek ( ona göre aklın gelişmesi, giderek artan bir karmaşıklık yasasına göre oluyordu ) , tarım ve meslek bilgisi öğretecek, karşılıklı eğitimi düzenleyecek bir plan tasarladı. Yaşadığı acı deney onun için ders oldu. Bir köşeye sığındı ve ‘’Yalnızlığa Çekilmiş Bir Adamın Akşam Düşünceleri’’ adını verdiği ilk eğitim kitabını yazdı. 1781’de bir roman kaleme aldı. İsviçre’nin aydın halkı kitap okuyordu. HP bu romanın ikinci, üçüncü, dördüncü ciltlerini yazdı ve yayımlattı. Bu eser, roman biçiminde bir pedagoji-eğitbilim kitabıydı. Toplumun insan üzerindeki etkilerini inceliyor ve eğitimin tohumlarını ortaya koyuyordu.HP artık bir eğitimci, öğretmen olmuştu. Stans kentindeki çocukların yetiştirilmesi sorumluluğu ona verildi. Savaşta zarar görmüş ailelerin öksüz, yetim çocuklarının tümü bakımsız kalmış, pejmürde, perişan durumdaydı. Hiçbir kişisel çıkar gözetmiyordu HP . Buradaki çalışmalarında okulu bir yuva, bir ev ve öğretmeni de bir baba olarak tanıtmada büyük başarı gösterdi. Kendisine duyulan güven artmıştı. Fakat, Fransa-Avusturya Savaşı dolayısıyla Avusturylalılar okulu sayrıevi, sağaltım ocağı yapınca eğitim-öğretim işleri yarım kaldı.HP, Burgdorf kentinde yeni bir deneme girişiminde bulundu. Bu okul kısa sürede büyük ün kazandı. Yalnız öğrenci kabul etmekle kalmadı, öğretmen yetiştirmeğe de başladı.HP, okulunda şu uygulamaları ciddiyetle yapıyordu:- Çocuğa saygı,- Çocuğu konuşturma,- Bilgiyi ona buldurma,- Oyunla, eğlenceyle ilgilendirerek öğretme- Aile eğitimi,- Ahlak eğitimi.En önemli konular bunlardı.HP artık büyük bir eğitimci olarak yaygın ün kazandı. Sezginin Alfabesi adlı eserini yazdı ve metodunu açıkladı. Neuhof, Yverdon ,Burgdorf Okulları tüm Avrupa’da tanındı. Aileler çocuklarını buraya göndermek için yarışmağa başladılar. Fakat, 1803 yılı hükümet değişmesinde okul kapandı.HP çok sayıda eser vererek, dünya pedagoji tarihi alanında öncü bilginlerden biri oldu.- Lienhard und Gertrud,- Helvetisches Volksbaltt,- Meine Nachforschungen über den Gang der Natur in der Entwicklung des Menschengeschlechtes,- Wie Getrud Ihre Kinder Lehtr ?- Buch der MutterHP yine çalışmalarını sürdürdü. Değişik yerlerde eğitimci olarak görev yaptı. Kum sayrısı idi; 81 yaşında Brugg’da öldü.Eğitim ve öğretim insan soyunun yaşama hakkından sonra gelen ikinci hakkıdır. Bu alanda dünyanın en büyük insanlarından biri olan Henri Pestalozzi’nin metodu bu bilim dalındaki gelişmelerde önemli bir adım olmuştur.Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim politikalarında Pestalozzi’nin metodu 1930’lu yıllarda incelenmiş ve 1940 başlarından itibaren Köy Enstitülerinde uygulamaya konulmuştur. Maarif Vekili Hasan Ali Yücel ile İlköğretim Umum Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’un çalışmaları, gerçekleştirdikleri atılımlar buna örnektir.Pestalozzinin Türk eğitim çalışmalarında örnek alınan metodu hakkında sayısız makale ve birçok kitap yayımlanmıştır.…………………………………………14 Haziran 2025. Ürgüp