Deze week staan er extra veel politieke advertenties online, maar binnenkort moeten partijen op zoek naar creatieve en ook 'ouderwetse' campagnemiddelen. Door nieuwe Europese regels worden de mogelijkheden om te adverteren namelijk sterk ingeperkt. De regels zijn gericht tegen buitenlandse beïnvloeding, zoals recent gebeurde in Roemenië, en micro-targeting, zoals rond de Brexit in Groot-Brittannië. Bij micro-targeting wordt privacygevoelige informatie gebruikt om te bepalen wie welke advertentie ziet. De regels laten wel ruimte voor politieke advertenties en de wet die de handhaving regelt in Nederland is nog niet af. Toch hebben de regels die op 10 oktober ingaan - toevallig vlak voor de Kamerverkiezingen - al effect. Want veel techbedrijven vinden ze maar lastig en kiezen ervoor om in de EU helemaal geen advertenties te tonen. Verschillende regels op sociale media Socialmediabedrijven willen helemaal stoppen met politieke advertenties. Zij noemen de regels onder meer complex en te onduidelijk: Google is in september gestopt met politieke advertenties. TikTok stond die al niet toe. Facebook en Instagram stoppen per 6 oktober, heeft het moederbedrijf in een mail aan politieke partijen gezegd. Een woordvoerder van X laat desgevraagd weten dat politieke advertenties al meer dan 5 jaar niet zijn toegestaan binnen de EU op hun platform. Toch zijn daar wel advertenties te zien. Bijvoorbeeld van Forum voor Democratie. Die partij zegt ervan uit te gaan dat onder voorwaarden adverteren wel mag op X. Op vragen hoe dat zit heeft X nog niet geantwoord. Op websites waar na 10 oktober nog wel politieke advertenties online getoond worden, gelden straks strenge regels. Zo mag selectief advertenties tonen gericht op persoonlijke eigenschappen niet meer en moet volledig herleidbaar zijn waarom een advertentie verschijnt en wie ervoor betaalt. Ook bij campagnes op straat, op tv en op de radio moet deze informatie gegeven worden. De Partij voor de Dieren verwacht dat de nieuwe regels de campagne positief beïnvloeden. "Dit maakt het speelveld online gelijker", geld speelt immers online geen rol meer. Nu adverteert de partij, net als veel anderen nog wel op Facebook en Instagram. Ook Volt denkt er zo over en steunt net als het CDA de nieuwe regels die buitenlandse beïnvloeding tegen gaan. Groenlinks-PvdA en de SGP wijzen erop dat online advertenties vooral een manier is om groepen te bereiken zoals jonge kiezers." D66 zegt dat de doelgroep van 25-40-jarigen door de nieuwe regels moeilijker bereikbaar dreigt te worden. BBB is ronduit negatief: "Via online advertenties zijn voor weinig geld veel mensen te bereiken". Het is voor kleine partijen juist een nadeel als goedkoop adverteren niet meer kan, denken ze daar. Ze wijzen erop dat op de platforms van Meta al goed te zien is wie er achter reclames zit. Prijzen gestegen Partijen kopen vanwege de blokkades straks nu het nog kan juist extra advertentieruimte in. Inmiddels zijn de prijzen van bepaalde advertenties gestegen, vertelt een woordvoerder van de SP. Voor hen is het daarom niet meer aantrekkelijk om die extra advertenties in te kopen: "Dan geven we ons geld liever anders uit." Niet alle partijen willen inzicht geven in hun campagnestrategie. Onder meer JA21 en VVD willen de concurrenten niet onnodig wijzer maken. PVV antwoordt niet op vragen. Influencers Hoogleraar politieke communicatie Claes de Vreese van de UVA verwacht dat partijen soms extra scherp uit de hoek zullen komen in de hoop om met hun eigen accounts viral te gaan. Want gewone posts kunnen nog wel geplaatst worden. Politici die veel volgers hebben online zijn daarbij in het voordeel. Hij vraagt zich wel af of het de platforms wel gaat lukken om hun eigen regels te handhaven. Het kan ook nog dat er straks influencers ingezet worden. Een campagnestrateeg vertelt dat influencers zelf nu inderdaad ook met voorstellen komen om voor een partij tegen betaling campagnes te doen: "Het zou me niet verbazen als partijen die daarop in gaan daar straks gezeur mee krijgen." De budgetten die online niet meer nodig zijn steken partijen ook in meer offline-reclame. Zo steken sommigen extra geld in tv-spotjes. Onder meer BBB, Volt, en Partij voor de Dieren laten ook meer posters drukken. En sommige partijen hopen de komende weken nog te verassen met acties die ze nog niet willen verklappen.