Met Prinsjesdag en 'de Tweede Kamerverkiezingen in zicht heeft NSC gisteravond al zijn ministers en staatssecretarissen teruggetrokken uit het kabinet. "Dit is nooit eerder gebeurd", zegt hoogleraar parlementaire geschiedenis Bert van den Braak over het vertrek van een regeringspartij uit een demissionair kabinet. De politieke crisis leidt tot onduidelijkheid hoe het nu verder moet. Er zijn acht posities te vullen voor de opgestapte NSC-ministers en -staatssecretarissen. Tijdelijke vervangers zijn inmiddels bekend. Zo krijgt Mona Keijzer tijdelijk ook zeggenschap over Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ze begon haar termijn als minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en kreeg na het opstappen van de PVV uit het kabinet ook al een deel van het migratiedossier onder zich. 'Onmogelijke combinaties' "Dit lijkt me nogal een zware combinatie", zegt Van den Braak, ook al is het tijdelijk. Het doet hem denken aan de val van kabinet-Balkenende IV. Toen werd bijvoorbeeld CDA'er Hirsch Ballin naast minister van Justitie ook minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. "Twee van zulke zware posten zijn onmogelijk voor één minister. Voor even kan het misschien wel, maar op termijn moet men toch een vervanger zoeken." Hij vult aan dat sommige posten zich wel lenen voor samenvoeging nu het beleidswerk op een lager pitje staat sinds begin juni het kabinet is gevallen. Bekijk hier hoe de dag verliep die leidde tot het vertrek van alle NSC-bestuurders uit het kabinet. Demissionair premier Schoof noemde het een 'waardeloze dag': De twee resterende partijen in het demissionaire kabinet, VVD en BBB, kunnen topambtenaren of oud-ministers naar voren schuiven ter vervanging van NSC-bewindslieden. Die aanstellingen kunnen in principe snel worden geregeld; de Tweede Kamer hoeft er bijvoorbeeld niet mee in te stemmen. Over iets meer dan twee maanden zijn er verkiezingen, dus de inwerktijd oogt beperkt. Maar de vele maanden durende formaties van de laatste kabinetten laten zien dat een demissionair kabinet nog lang in functie kan blijven. Rutte en zijn bewindslieden bleven zelfs nog 223 dagen doorregeren na de val van Rutte IV. Er kan in theorie zelfs een heel nieuw demissionair kabinet worden gevormd, zegt Van den Braak. "Maar over een maand moet er een begroting liggen, dus daar is eigenlijk geen tijd voor." Op 16 september is het Prinsjesdag, de dag waarop de Rijksbegroting wordt gepresenteerd. Wie wil 'rompkabinetje' helpen? Historicus Van den Braak vreest op de korte termijn voor een bestuurlijke impasse. BBB en VVD hebben samen maar 32 zetels en moeten dus op zoek naar steun voor hun plannen. "Het is maar de vraag of andere partijen bereid zijn dit rompkabinetje te hulp te komen. Dat moet misschien wel, maar het is niet zo makkelijk." Op 29 oktober zijn er verkiezingen en partijen zijn in campagnetijd minder geneigd water bij de wijn te doen. Zowel voor de oppositie als de resterende coalitiepartijen ligt het gevoelig met wie men samenwerkt. "In verkiezingstijd zal het voor BBB en VVD niet prettig zijn om bijvoorbeeld hulp over links te zoeken. Dat zal hun positie ten opzichte van de PVV verslechteren." Omgekeerd zullen bijvoorbeeld CDA of D66 niet snel geneigd zijn het demissionaire kabinet te hulp te komen. Politiek verslaggever Marleen de Rooy: "Het is ongekend dat er gisteren zo veel ministerposten braak kwamen te liggen. Het herverdelen en combineren van posten betekent extra werk voor ministers en staatssecretarissen. En het het heeft natuurlijk ook gevolgen voor de mensen over wie het beleid gaat. Denk aan de afhandeling van de toeslagenaffaire waar gedupeerde ouders op een oplossing wachten. Daar was men net gewend aan staatssecretaris Palmen, maar dat wordt nu iemand anders. Van Oostenbruggen moest de hervorming van de belastingen uitpuzzelen en verdedigen tegenover de Kamer. Dit zijn heel moeilijke dossiers om zomaar in te stappen en die liggen nu allemaal even stil. De grootste zorgen zijn er over Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Sociale Zaken. Dat zijn enorme portefeuilles. Zo is de combinatie van Defensie met nu ook Buitenlandse Zaken voor Brekelmans in deze geopolitiek onzekere tijden ondoenlijk. Je hoort bij de overgebleven ministers dat het een onverantwoorde stap is van NSC. Die partij stelt dat hun bestuurders niet geloofwaardig verder konden gaan als het kabinet niet meer actie ondernam tegen Israëls acties in Gaza. Maar bij NSC speelde meer, zo is te horen. Sinds de behandeling van de asielwetten is er veel wantrouwen richting VVD en BBB. Voor NSC was dit de druppel."