Verkenner Koolmees zet vrijdag de kabinetsformatie meteen op scherp. Want hij zet tegenpolen (JA21/D66 en VVD/GL-PvdA) met elkaar om tafel om helderheid te krijgen over hoe het nu precies zit met hun genoemde verschillen. En dat kan nog wel eens spannend worden. Zien Eerdmans en Jetten samen regeren wel zitten als ze zo van mening verschillen over het klimaat en Europa? Blijft VVD-leider Yesilgöz echt bij haar blokkade? En wat gebeurt er dan? Koolmees vindt het een logische stap om op dag drie twee "koppeltjes" tegenover elkaar te zetten. Zijn opdracht is om snel helder te krijgen wie met wie wil regeren en dat pakt hij voortvarend aan. Koolmees heeft in twee dagen alle vijftien partijleiders gesproken en hij heeft een aardig beeld. Álle partijen willen een snel en stabiel landsbestuur, álle partijen vinden dat de aanpak van de grote problemen zoals asiel, stikstof en veiligheid te lang stil heeft gelegen. "Maar er zijn wel verschillen over de samenstellingen", constateert Koolmees droogjes na afloop van zijn werkdag. Zo groot? Nu voert Koolmees de druk op door de tegenpolen gezamenlijk aan tafel te zetten. Hij wil meer duidelijkheid van twee koppeltjes: JA21 en D66; en VVD en GroenLinks over hun inhoudelijke tegenstellingen. Zijn het nu échte verschillen of worden ze zo ervaren"? vraagt Koolmees zich af. "Klopt het? Zijn er overeenkomsten te bereiken? Of zijn ze echt zo groot?" Het spannendste gesprek vrijdag wordt dat tussen VVD-leider Yesilgöz, GroenLinks-PvdA-leider Klaver en Koolmees in zijn tijdelijke werkkamer in de Kamer. JA21 en D66 hebben wel inhoudelijke verschillen over klimaat en Europa, maar hebben elkaar niet uitgesloten. Dat heeft VVD-leider Yesilgöz wel gedaan bij GroenLinks-PvdA. "Er is niet één onderwerp waar we hetzelfde over denken", verklaarde VVD-leider Yesilgöz woensdag op de eerste formatiedag haar houding. "Ik heb het de kiezers beloofd." Die VVD-blokkade maakt de formatiepuzzel extra complex. De VVD wil een kabinet van D66, VVD, CDA en JA21, maar dat is weer voor winnaar D66 niet comfortabel. Het zijn partijen met een rechts of christelijk signatuur en dat staat behoorlijk van D66 af. Verder blijft het steken op 75 zetels en moet er of een vijfde partij bij of voor ieder plan gedoogsteun bij de oppositiepartijen gezocht worden. De kleinere partijen die vandaag op bezoek zijn gekomen houden de boot ook nog een beetje af. "Ons past bescheidenheid", was een veelgehoorde opmerking van een aantal partijleiders. Het waren alleen ChristenUnie-leider Bikker en 50Plus-leider Struijs die lieten doorschemeren dat er met hun wel te praten was over nodige steun. Koolmees neemt een risico met zijn aanpak. Als VVD-leider Yesilgöz volhardt in haar opstelling, kan een streep gezet worden door de voorkeur van winnaar D66. Het is de verkenner dan niet gelukt om de VVD aan te sporen om compromissen te sluiten, zoals Koolmees zo belangrijk vindt. Als de partijen willen dat al die grote problemen van asiel tot veiligheid worden aangepakt, zullen ze "over hun schaduw heen moeten springen", aldus Koolmees. Bij de VVD zijn ze donderdagavond nog niet zo ver. Yesilgöz zal op de uitnodiging van de verkenner ingaan, zo laten ze vanuit de VVD weten. "Om toe te lichten waarom dit niet gaat werken." Duidelijkheid is er dan wel, maar de formatie zal er niet eenvoudiger door worden.