Afghanistan Pakistan Border Clash: 11 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨ ਫੌਜ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਕੇ ਭਾਰੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਸੱਤ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ 12 ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਪੰਜ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਅਫਗਾਨ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਥਿਆਰ ਵੀ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੈਨਿਕ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੋਵਾਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਹੋਈ।ਇਹ ਸਵਾਲ ਅਜੇ ਵੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਲੜਾਕਿਆਂ ਕੋਲ ਕਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੋਵੇਂ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ ਹਨ ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਗਰੀਬੀ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਸਰਹੱਦਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕਈ ਬਾਹਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 1947 ਤੋਂ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ, 2021 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਸੱਤਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮਿਕ ਅਮੀਰਾਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਅਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਹੈ। 2022 ਤੱਕ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 110,000 ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੋਰਸ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਲਗਭਗ 200,000 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਲੜਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲੜਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਗੁਰੀਲਾ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹਨ, ਭਾਵ ਉਹ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਫੌਜ ਦੇ ਉਲਟ, ਅਚਾਨਕ ਹਮਲੇ, ਚੋਰੀ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਤਾਲਿਬਾਨ ਕੋਲ ਕਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਹਨ?ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਇਸਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਆਧੁਨਿਕ ਹਥਿਆਰ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਜੋ ਹਥਿਆਰ ਹਨ ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਆਰਾ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਤੋਂ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਫਗਾਨ ਫੌਜ ਕੋਲ ਸੈਂਕੜੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਟੈਂਕ ਹਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੇ ਬਖਤਰਬੰਦ ਵਾਹਨ ਵੀ ਹਨ।ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਸ਼ਕਤੀਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਕੋਈ ਵੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ। 2016 ਅਤੇ 2018 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਲਗਭਗ 26 ਏ-29 ਸੁਪਰ ਟੁਕਾਨੋ ਹਲਕੇ ਹਮਲੇ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਕੋਲ ਕੁਝ ਅਮਰੀਕੀ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਵੀ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸੀਮਤ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਹਵਾਈ ਯੁੱਧ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸੀਮਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਲ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੀਆਂ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੇਅਸਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨਵੇਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਆਏ ਸਨ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਕੋਈ ਆਧੁਨਿਕ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਛੋਟੀ ਦੂਰੀ ਦੀਆਂ ਐਂਟੀ-ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਬੰਦੂਕਾਂ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਰ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਰੂਸੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂਹਾਲਾਂਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 75 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਥਾਪਿਤ ਦੇਸ਼ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤੀ ਬਿਹਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਾਰ-ਵਾਰ ਤਖਤਾਪਲਟ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਝਗੜੇ, ਅੱਤਵਾਦ ਅਤੇ ਵਧਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਪਾਹਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ (IMF) ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਮੰਗਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਬਿੰਦੂ 'ਤੇ ਹੈ।ਕਿਸਦਾ ਹੱਥ ਉੱਪਰ ਹੈ?ਜ਼ਮੀਨੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਅਫਗਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਲੜਾਕੂ ਆਪਣੀਆਂ ਗੁਰੀਲਾ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਹਰਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਜੰਗ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਆਧੁਨਿਕ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉੱਪਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਜੰਗ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੇ ਅਸਮਰੱਥ ਹਨ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਤਣਾਅ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਸਾਰੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।