Un orfo nun mundo de cínicos. Así é o protagonista de El efecto deseado, a nova novela de Guillermo Alonso (Pontevedra, 1982), unha historia divertida e incómoda a partes iguais que, como gran parte da súa obra fixa a súa mirada naqueles que están nas marxes. O seu Gaspar, subliña nesta entrevista con PontevedraViva, "é orfo, pobre, amoral e maricón", un personaxe que foi escribindo sen rumbo fixo porque, segundo recoñece, "son un escritor suicida" que escribe "sen compás", algo que "non recomendo facer". Na súa cidade, concretamente na Libraría Paz, presentou este libro co que, sinala o autor pontevedrés, busca que o lector "se divirta léndoa, que se ría e que se conmova", porque considera que "cando a literatura ten máis intencións que esa, se endiosa". Cal dirías que foi a orixe de El efecto deseado? Houbo algunha situación que che inspirou para crear esta historia? Adóitanme inspirar as imaxes, cousas que vexo e que me chaman a atención, unha escena que parece normal pero tras a que penso que hai algo inspirador ou inquietante. Neste caso foi algo que vin nunha praia, de vacacións, hai moitos anos. Era unha persoa en cadeira de rodas, aparentemente enferma, maior, e a un mozo novo que falaba con ela. Supuxen que era o seu coidador, pero foime imposible saber se a persoa en cadeira de rodas era un home ou unha muller. E pensei: e se o mozo que a está coidando tampouco o sabe? Que relación tan estraña e contaminada sería esa. E os dous convertéronse nos protagonistas da novela. O protagonista, Gaspar, é un orfo que traballa para os ricos. Que che daba un personaxe destas características? Algunhas críticas da novela e algúns lectores viron nela un discurso sobre a diferenza de clases, o cal me fai moita graza porque non era en absoluto a miña intención, pero está ben porque todo ten un discurso e unha relectura e entendo que esta se pode dar. Eu, basicamente, creo moito nos extremos na literatura: en colocar a dous personaxes completamente opostos que, nunhas circunstancias estrañas ou hostís, atópanse, compréndense e danse a man. Neste caso, un mozo orfo e idealista que ten moi pouco e unhas cantas persoas ricas e cínicas que o teñen todo. Ambos teñen algo en común: son bastante libres, desde as súas posicións non teñen nada que perder. Como sobrevive unha persoa así no medio de tanta xente poderosa? Adaptándose, observando, filtrándose, aprendendo. É algo un pouco animal, de cazador e presa. Interésanme moito os comportamentos animais. Un dos libros máis fascinantes que lin ultimamente é La inesperada verdad sobre los animales, de Lucy Cooke. Explica comportamentos e desmente mitos sobre os animais. E léndoo, atópalos profundamente humanos. Ao terminar a novela deime conta de que a miúdo describía os comportamentos ou movementos dos personaxes comparándoos cos dalgúns animais. Mesmo cando cremos estar fabulando ou conspirando, tentando conseguir cousas moi complexas do cerebro humano, respondemos ao mesmo que move a unha hiena, un tejón ou un hipopótamo: queremos conseguir algo. Eles téñeno moito máis claro, danme envexa. O escritor pontevedrés Guillermo Alonso, na Libraría PazCristina Saiz El efecto deseado transcorre entre Madrid e unha illa mediterránea, entre a decadencia e o luxo. Ese contraste resultábache atractivo? Moitísimo. Supoño que hai moitos tipos de luxo, pero a min interesábame sobre todo falar sobre o decadente, sobre ese tipo de casas que eu chamo de vella tola millonaria, que é o meu tipo de decoración favorito e no fondo o que aspiro chegar a ser. O cochambroso hotel onde crece o protagonista e a casa da gran señora madrileña na que acaba traballando son ambos os dous lugares cheos de segredos e cousas inútiles que, coa mirada axeitada, poden converterse nun fogar. Unha vez estiven na casa dun señor que gañara moitísimo diñeiro na televisión e comprou un enorme apartamento con terraza, habitacións a eito e vidreiras de cores no barrio de Salamanca, en Madrid. Unha vez alí guioume a unha habitación pequena, cun andel, un sofá onde apenas cabiamos os dous e unha mesiña de centro e díxome: aquí é onde eu estou sempre. Pareceume moi significativo. Ao final buscamos unha coviña pequena, segura e cálida na que refuxiarnos. Sempre dixeches que che atraen os personaxes que están 'nas marxes', aqueles que moitas veces até pasamos por alto. Gaspar é un exemplo. Por que? Porque é orfo, porque é pobre, porque é amoral, porque é maricón, porque é escritor. Por todo iso xunto. Cousas que xa che pon noutro lugar, que che dan outra mirada sobre as cousas. Faime graza cando me din que escribo "novela LGTB" porque os meus personaxes protagonistas sempre son homosexuais. Que horror pensar iso. Non, eu escribo con certa mirada sobre o mundo que é a de alguén que vive un pouco acazapado, observador, temeroso e avergoñado. É a mirada que me interesa. E non creo que sexa exclusiva de persoas homosexuais, ollo. Hai algúns heterosexuais interesantísimos e homosexuais que son un auténtico coñazo. Se o saberei eu, que coñezo por centos. O escritor pontevedrés Guillermo Alonso, na Libraría PazCristina Saiz É un mozo que non se sente querido. Dirías que é o conflito central desta historia? Non teño nin idea de cal é o conflito central nin me interesa averigualo. Gústame moito a literatura como un artefacto xerador de ideas, que poida facer de catarse para a mirada e as crenzas do que le e así se diga: vaia, pois para min esta novela fala disto ou disto outro. Non me gustan nada as novelas que, de forma explícita, dinme: vouche a falar disto. Buf, pois que aburrimento e que traizón. Arrebatáchesme o pracer de averiguar por min mesmo cal era o conflito desta historia. O protagonista pasa de ser presa a cazador. Iso vai evolucionando ao longo da novela. Quizá polo ambiente no que se move. É a saída natural para a súa supervivencia? Si, e para a supervivencia de calquera de nós, imaxino. Sempre, sempre, sempre chega un momento na vida no que dis: estou farto de ser bo. Vanse a enterar. E aí deixas de ser presa ou, noutras palabras, imbécil. Pódeche pasar coa familia, co traballo ou cun noivo cabrón ao que decides mandar a tomar polo saco. Tamén, por iso, decidín falar dun protagonista moi novo, ten uns 20 anos. E esa é unha idade moi especial, na que es un home no básico pero aínda un pouco neno nos teus comportamentos e na túa mirada sobre o mundo. Ou probablemente digo isto porque eu, con 20 anos, era un idiota integral. E escribir sobre mozos desa idade é unha forma de redimirme por iso. E que papel xoga a memoria -o pasado de Gaspar, a nai que morre- na construción do personaxe e na forma de narrar a historia? O que xoga sempre: o de pura ficción. Gaspar quere ser escritor, ou vaia, o é, e vai entendendo pronto e ben que a memoria é unha narración, unha ficción, ou para ser claros, unha mentira. Cos nosos recordos somos comisarios de arte: seleccionamos coidadosamente os que non veñen ben. E con isto non me refiro a quedarnos cos bos, ollo, oxalá! Non, seleccionamos os que nos axudan a construírnos a nós mesmos e, a miúdo, a xustificarnos. Como cando temos un amigo que é un desastre e unha bala perdida porque o pasou moi mal na súa infancia. Oiga, pois problema seu, pero que non me rompa a vaixela cada vez que vén cear. O escritor pontevedrés Guillermo Alonso, na Libraría PazCristina Saiz Para non ser unha novela de crítica social, falas de cuestión de clase, de privilexio, de poder... Entendo que ese compoñente o pon o lector. E se el ve crítica social niso, pois se cadra está, pero non era a miña intención en absoluto. É posible que haxa algúns personaxes pintorescos, paródicos, pero non pretendo convertelos en representantes dun conxunto enteiro. Fágoo porque eses personaxes dan lugar a escenas divertidas, cacarelas, que me apetecía escribir. Se para iso algúns deles teñen que ser clasistas, racistas ou uns cabróns de mala entraña, que o sexan. Pero non pretendo dicir: el e todos os que son como el son así. Para nada. Ao longo de trama tamén se abordan ámbitos máis persoais como a identidade, a soidade, o desexo ou a sexualidade. É difícil evitar as etiquetas ou non caer en estereotpos? Supoño que todos somos puro estereotipo, que hai como dez ou doce tipos de persoas, de cara, de corpo e de forma de ser no mundo e todos caemos nalgún deses conxuntos. Pero logo a xente sorpréndeche. Como se planea unha historia así? Tes unha formulación ríxida que vas moldeando a medida que vas desenvolvendo a trama ou prefires escribir con máis liberdade? Non, son un escritor suicida. Nunca sei cara a onde vai a historia, escribo sen compás, unha cousa que non recomendo facer. O meu problema é que cando tentei formar unha escaleta para contar unha historia coñecendo o camiño acabeime aburrindo. Prefiro que os propios personaxes cobren vida, me falen e empecen a tomar decisións autónomas. O cal non quere dicir que non me preocupe a estrutura: digamos que escribo sen rumbo, pero tentando que ese camiño sen rumbo siga o formato dunha historia que ten xiros, sorpresas e os seus actos ben ordeadiños. Como o consigo? Non teño nin maldita idea, a verdade. É probablemente que en realidade nin o conseguira pero, en todo caso, parece que funciona. Que a xente me di: parece que ti si coñecías o final. Pois non. O teu estilo mestura humor, melodrama, situacións absurdas, moitos xiros... É unha novela que, sen dúbida, entretén. Afastarte dunha maior seriedade era necesario para esta historia? Nunca é a miña intención mesturar drama e comedia, pero a miña intención si é plasmar un pouco a vida real e na vida real ocorren todo o tempo cousas tristes e tráxicas pero tamén cousas absolutamente divertidas, impredicibles e encantadoras. Presentación de 'El efecto deseado' de Guillermo Alonso, na Libraría PazCristina Saiz Que esperas que suceda no lector despois de ler esta novela? Que efectos desexados esperas conseguir neles? Que compren moitísimas copias, cada un 20 ou 30 para regalar aos seus amigos e seres queridos, e que se teñan que imprimir centos de miles de exemplares máis e se acabe traducindo a 100 idiomas e eu me faga millonario como se fixo García Márquez. E se iso non pode ocorrer, que o certo é que sería a miña intención principal, pois simplemente que se divirtan léndoa, que rían, que se conmovan. Creo que cando a literatura ten máis intencións que esa, se endiosa. Un ensaio sobre Michael Jackson, un libro de relatos e, agora, unha novela con tinguiduras picarescas. Mostraches unha versatilidade asombrosa. Que será o próximo? Hai algún tema ou algún xénero no que che gustaría probar? Os meus autores favoritos escriben a mesma novela durante toda a súa vida. Lelos e pensas: vaia, é igual que todas as anteriores, pero esta vez escribiuna mellor, non podo esperar a volver lela cando a volva a escribir! A miña intención tamén é esa: escribir sempre a mesma novela e facelo cada vez mellor. E gustaríache, coñecendo a túa querenza polo audiovisual, que algunha das túas historias se convertese en película ou en serie? Por suposto. Se nada se torce, é posible que pronto ocorra coa miña primeira novela, Vivan los hombres cabales, e espero que as dous seguintes, Muestras privadas de afecto e esta, El efecto deseado, sigan o camiño. Sobre todo porque creo que son moi cinematográficas, son desa xeración de escritores que crecemos inspirados non só por textos, senón por imaxes, e por tanto moi adaptables. E porque quero facerme rico, claro. Presentar as túas novelas en Pontevedra impón máis ou, ao contrario, sénteste máis arroupado? Imponme porque vén a miña familia, ou o que queda dela, e dígome: Guillermo, non repitas aquí os chascarrillos sobre cocaína e sexo anal, que viñeron as amigas da túa nai. Ademais desta faceta literaria, en 2023 recibiches un Premio Ondas polo podcast Arsénico caviar. Que che dá este proxecto? Gustaríache seguir por esa liña? O podcast creou unha comunidade de seguidores pequena pero fiel que me fai moi feliz. Son xente que comprende o sentido de humor negro e incorrectísimo do proxecto e non se escandaliza, o cal me dá moitísima esperanza no mundo. E, por suposto, permitiume gañar lectores que como polo motivo que sexa están moi interesados nas cousas que eu digo, Deus saberá por que, achegáronse tamén aos meus libros. A min sempre me encantou escoitar a radio, así que que de súpeto a todo o mundo lle guste escoitar podcasts, deixarse acompañar por voces alleas que non calan mentres eles están no ximnasio, no metro, facendo footing ou cortando cebollinos, encántame. E se a miña voz gústalles e acompáñalles, pois mel sobre hojuelas.