Peilingwijzer: CDA nu even groot als VVD, JA21 gestegen

Wait 5 sec.

Een kleine drie maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen zet het CDA in de Peilingwijzer zijn gestage opmars van de laatste anderhalf jaar voort. Met 21 tot 25 zetels is de partij van Henri Bontenbal nu even groot als de VVD, die sinds de val van het kabinet is teruggezakt naar 20 tot 24. Grootste partij blijft de PVV, met 28 tot 32 zetels, zij het met een minimale voorsprong. GroenLinks-PvdA is met 25 tot 29 bijna even groot in de Peilingwijzer, die een gewogen gemiddelde berekent van de zetelpeilingen van Verian/EenVandaag en Ipsos I&O. Dat is een groot contrast met de situatie in februari 2024, toen de PVV een piek liet zien op 46 tot 52 Kamerzetels. Dat waren er destijds evenveel als GroenLinks-PvdA, VVD en CDA samen. JA21 in de lift na val kabinet Een andere partij die opvalt is JA21, die bij de vorige verkiezingen in november 2023 niet verder kwam dan 1 zetel voor Joost Eerdmans. Sinds de val van het kabinet-Schoof begon een groei naar inmiddels 5 tot 9 zetels. Daarmee heeft JA21 zich in de woorden van politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, "de laatste maanden ontwikkeld van de kleinste van de kleine partijen tot een van de grootste van die groep". Ipsos I&O ziet in zijn onderzoek dat JA21 relatief veel zetels wint van kiezers die teleurgesteld zijn over de prestaties van de partij van Geert Wilders in het kabinet. "JA21 is rechts, maar wat evenwichtiger en minder agressief dan de PVV", zegt één van die overstappers. Verian/EenVandaag legt ook een verband met de overstap van oud-staatssecretaris Ingrid Coenradie vorige maand van de PVV naar JA21. Lijsttrekker wordt zij overigens niet: dat blijft Eerdmans. Yesilgöz krijgt verwijt van 'populisme' De personen aan de top worden door kiezers ook het vaakst genoemd als reden voor een overstap naar het CDA of als motief om niet langer VVD te stemmen. De christendemocraten profiteren van de populariteit van Bontenbal, die in het onderzoek van Ipsos I&O door CDA-kiezers duidelijk, sociaal en sympathiek wordt genoemd. Het CDA is bij het bredere electoraat de gewildste coalitiepartner na de komende verkiezingen. Bij de VVD is het tegenovergestelde beeld te zien: daar heeft volgens Verian/EenVandaag nog maar de helft van de eigen kiezers vertrouwen in aanvoerder Dilan Yesilgöz. Anderhalve maand geleden was dat nog 77 procent. Net als Ipsos I&O meldt EenVandaag dat afhakende stemmers Yesilgöz een populistische stijl verwijten. Alle partijen uit het kabinet-Schoof dat vorige zomer aantrad, staan inmiddels op verlies. Dat geldt met name voor BBB (2 tot 4 zetels) en NSC (0-2). Bij NSC stappen veel kiezers over naar het CDA, de vroegere partij van oud-leider Pieter Omtzigt. Maar bij de andere partijen zijn minder verschuivingen te zien. D66 doet het iets beter dan bij de vorige verkiezingen met 10 tot 12 zetels en hetzelfde geldt voor de Partij voor de Dieren (4 tot 6) en de SP (5 tot 7). De resterende partijen blijven min of meer stabiel. Forum voor Democratie, de ChristenUnie, Volt en de SGP staan alle op 2 tot 4. Verantwoording De NOS publiceert met enige regelmaat de Peilingwijzer, die zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag samenvoegt. Meer over de methode erachter is te vinden op de website van de maker, politicoloog Tom Louwerse van de Universiteit Leiden.