NEVŞEHİR’DE KAYBOLMUŞ YA DA KAYBOLMAYA YÜZ TUTAN MESLEKLERDoç. Dr. Faruk GÜÇLÜTeknolojik gelişmeler ve sanayi devrimi bir çok mesleği tedavülden kaldırmış ve yeni mesleklerin gelişmesine neden olmuştur. Günümüzde var olan bazı mesleklerinde önümüzdeki yıllarda yok olması kaçınılmazdır. İşte günümüzde kaybolmuş ve kaybolmaya yüz tutan bazı meslekler;AT ARABACISIOtomobil ve otobüslerin henüz olmadığı dönemde at arabaları taşıma ve nakliye işlerini yapardı.BACACIBacaların temizlenmesi işini yaparlardıBALTACILAREvlerin, işyerlerinin kışlık odununu sobada yanabilecek durma getiren ,kesen kişilerdi.BASTACIBasma en yaygın kullanılan kumaştı; dar gelirli, hatta orta halli ailelerin kadın ve kızları basma giyerlerdi.BEZZAZGünümüzde manifaturacıların karşılığı olarak, bez ve kumaş satan esnafa bezzaz, çarşılarına Bezzazistan ya da bedestan denirdi.BİLEYİCİBıçak ve kesici aletleri çarka tutup bileyen yani daha keskin hale getiren esnaf genellikle seyyardı.CELEPKoyun ,keçi, dana ve sığır getirip satan esnafa celep denirdi.CESSARLARMuhtelif pazarlarda seyyar et satan günümüzdeki kasaplarÇIRACIÇıra; Odun, çam gibi reçineli ağaçların yağı ve çabuk yanmaya elverişli kesimleri kullanılarak ateşlenirdi. Çoğunlukla Ürgüplü olan çıracı, tartıyla aldığı çırayı deste hesabıyla satardı.ÇÖMLEKÇİTopraktan, kilden yapılmış çanak, çömlek, testi, sürahi, bardak, kase, küp ve saksı gibi eşyalar satan esnafa çömlekçi denirdi.DEBBAĞLARDebbağ: Deriyi işleyen, kullanılabilir hale getiren ve bozulmasını önlemeye çalışan bir esnaftıDELLALLAR(TELLAL)Devletin, muhtarların haber, duyuru ve emirlerini halka duyurmakla görevlendirilmiş kişiler.DEMİRCİLERFabrika üretimi gelişmeden öncesi pek çok eşya ve alet, insan eliyle demirden yapılırdı. Demirci, demiri dükkanında döğer, biçim verirdi.DÜLGERLERDülgerler: yapıların kaba ağaç işlerini yapan ustalara verilen isimdi.FESÇİLERFes, II. Mahmud devrinde resmi giysi olarak kabul edilmiş, Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar kullanılmıştır. Feshanede yerli fes üretilmişse de çoğu Avusturyadan ithal ediliyordu. Kadınlar için ayrı erkekler için ayrı fes üretiliyordu.GAZZAZİbrişim bükücü ve ipek işleyen kimse.HALLAÇHallaç döşemecilerin eski adıydı. Kullanılan yatak, yorgan, döşek gibi ev eşyasında dolgu malzemesi olarak pamuk ya da yün kullanılırdı.HALLAKLARErkekleri sokakta traş eden berberlerKASSARLAREskiden boyalı halı, kilim, keçe gibi eşyaları özel bir havuzda yıkayıp temizleyen esnaf.KEMANKEŞYay kullanarak ok atan kimse, ok yapan kimse.KOLANCIHayvanın semerini, çulunu ya da eyerini bağlamak için kullanılan örme kayış işlevi gören bağa kolan deniyordu. Osmanlı taşımacılıkta, nakliyatta önemli ölçüde hayvan kullanıyordu ve kolancılık ulaşım sektörünün temel sektörlerinden biriydi.KOZACIİpekli kumaş yaygındı. Osmanlı ipeklisi yurtdışında da büyük beğeni kazanmıştı. İpekli üretiminin ham maddesi ipek böceği kozası, dokuma sektörünün temel girdilerinden biriydi. Kozacı, koza ticaretiyle uğraşırdı.KÜFECİSepet hamalı kent içi yükleme, boşaltma ve taşıma işleri hamal esnafa denirdi. Pazarlarda sebze-mevye taşıyanlarına küfeci denirdi. Her iş kolunun ayrı bir hamal kolu olurdu.LEHİMCİMadeni kaplar, ev ekonomilerinde toprak kapların yerini aldı. Lehimci, küçük ev aletlerini tamir eden gezici esnaftı. Teneke maşrapa kulpunu, kademhane ibriği emziğini, gusülhane çinkosunu lehimlerlerdi.LİMONATACILimonata, henüz gazoz ve meşrubatın gelişmediği dönemde ünlüydü. Seyyar limonatacılar yaygındı.MEDDAHLARHokkabazlar,ortaoyuncuları, eskiden ortaoyunu oynayan meddahların yerini günümüzde talk şov ve stand up şovcular aldığını görüyoruzMESTÇİKundura ya da pabucun içine giyilen yumuşak ayakkabıya mest denirdi. Bunu yapıp satan esnafa mestçi denirdi.MÜVEZZİSeyyar gazete satan çocuklara denirdi.NALBANTTaşıma ve ulaşım sektöründe kullanılan hayvanların(at,eşek) nallanması, hayvan tırnakları altına demir parçası yani nal ya da nalça çakılması, işiyle uğraşanlara nalbant denirdi.PASBANLARGeceleri sokakları gezerek acil durumları duyuran kişilerdi.SAVATÇILARGümüş üzerine kurşunla özel bir biçimde işlenen kara nakış yapan esnafSEDYECİLERAmbulansların gelişmediği dönemde ç hasta ve yaşlılar sedyeyle doktora götüren kişiler.SUCULARŞehir şebeke suyunun olmadığı dönemlerde içecek su getiren ve satan kişilere sucu ya da saka, denirdi.SÜPÜRGECİHenüz elektrikli süpürgelerin üretilmediği dönemde süpürge otundan süpürgeler yapılırdı. Süpürge yapan ve satana süpürgeci denirdi.ŞERBETÇİİçecek ve meşrubat sektörünün henüz gelişmediği dönemde gözde şerbetti. Meyve özü, su ve şeker karışımı bu içecek ya da şurup, yaz aylarında kent insanının serinlemesini sağlardı.Şerbetçi dükkanları olduğu gibi, seyyar şerbetçiler de vardı.TOMBAKÇILARAltın görünümü vermek amacıyla, birçok kap ve eşyaya yaygın olarak uygulanmıştır.URGANCIKeten, kenevir, pamuk gibi dokuma maddelerinden yapılan kalın ve dayanaklı halatlara urgan denirdi. Urgancı örme işini bizzat yapan ve satan kişiye denirdi.YAĞLIKÇIHavlunun henüz gelişmediği dönemde mendil satan esnafZERZEVATÇI.Zerzevatçı; Geçmiş dönemin maydanoz, dereotu, salatalık, turp ve marul gibi sebzelerde uzmanlaşmış manavıydı.