میرزا اقاخان نوری (ملقب به اعتمادالدوله) یکی از پرچالش‌ترین چهره‌های دربار قاجار است: از یک‌سو به‌عنوان بازیگری در پشت پرده برکناری و به‌قتل رسیدن امیرکبیر و تسلیم ادعاهای مربوط به هرات متهم شده و در حافظه جمعی «خائن» خوانده شده؛ از سوی دیگر پژوهشگرانی کوشیده‌اند او را با اسناد جدید بازخوانی و دفاع کنند و نشان دهند که تصمیم‌های او محصول شرایط دشوار سیاسی-دیپلماتیک عصر «بازی بزرگ» بوده است. در این گزارش بدون اینکه قضاوتی صورت بگیرد صرفا دیدگاه های مختلف اعم از مخالفان و موافقان میرزا آقاخان نوری ارائه شده است.