De lijsttrekkers van bijna alle partijen in de Tweede Kamer gingen vanmiddag bij de NOS op NPO Radio 1 met elkaar in debat. Er ontbraken er twee. Een omdat hij niet in debat wilde met Forum voor Democratie over klimaat. Dat was Laurens Dassen van Volt. En een omdat hij doelwit kon zijn geweest van de Belgische terreurcel die ook verantwoordelijk wordt gehouden voor de verijdelde aanslag op de Belgische premier Bart De Wever. Er is nog gekeken of PVV-leider Geert Wilders via de telefoon of via een zender gedeeltelijk kon meedoen, maar dat vond hij geen goed idee. Dat de afwezigheid van Wilders onverwacht was en op het allerlaatste moment bekend werd, blijkt uit onderstaande foto. Het papiertje met zijn naam lag al op de stoel waar hij zou plaatsnemen in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. De afwezigheid van Wilders kwam op verschillende momenten tijdens de uitzending aan de orde. Zijn collega-lijsttrekkers, je kunt ze ook concurrenten noemen, wensten hem en zijn team veel sterkte. Zij spraken hun zorgen uit over het effect hiervan op het democratische proces, waar een verkiezingsdebat onderdeel van uitmaakt. "Zo zie je waar terreurdreiging toe leidt", zei Timmermans. "We hadden de verschillen willen laten zien tussen ons en de heer Wilders en die mogelijkheid hebben we nu dus niet." Dat bleek ook uit het debat over het thema asiel tussen Frans Timmermans (GL-PvdA) en Mirjam Bikker (CU) waar ook Wilders voor was ingedeeld. "Het draagvlak kalft af als we het asielbeleid niet strenger maken", zei Bikker. "En daar hoort ook een enkeltje 'Nederland uit' bij, dat gebeurt te weinig." Timmermans: "Ik kan het alleen maar met u eens zijn. Jongeren die de meeste overlast geven en geen recht hebben op asiel moeten worden teruggestuurd. Als Spanje het kan, waarom wij niet?" Bezemkast Vanzelfsprekend ging het ook over het tekort aan woningen. Jimmy Dijk (SP) vond het onbestaanbaar dat "sommigen meerdere daken en anderen geen dak" hebben. Hij wil terug naar volkshuisvesting "uit de jaren zestig, zeventig en tachtig". "Dat klinkt me allemaal een beetje communistisch in de oren", reageerde Caroline van der Plas (BBB). Rob Jetten (D66) vond het op zijn beurt ongehoord dat "varkens wel een dak boven hun hoofd hebben en studenten nog geen bezemkast kunnen krijgen". Dat het verwijt van D66 weer richting de boeren gaat vindt Van der Plas niet leuk: Een groot deel van de discussies tussen de lijsttrekkers ging over de overheidsfinanciën en de CPB-doorrekeningen van vandaag. De meeste partijen willen meer investeren in defensie, maar hoe zij dat willen betalen kan onderling nogal verschillen. Stoffer (SGP) verweet GL-PvdA dat de partij na 2030 geen extra financiering voor defensie heeft geregeld. Andere partijen doen dat tot 2035. Eddy van Hijum (NSC) zei dat JA21 "met een kettingzaag door de toeslagen heen gaat". Joost Eerdmans (JA21) ontkende dat de Nederlandse kiezer daardoor wordt getroffen. Voor allerlei verschillende toeslagen komt één huishoudtoeslag terug. Ook gaan de btw en inkomstenbelasting omlaag. Het CDA legt de rekening te veel bij werkende gezinnen door bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek af te bouwen en de btw op boodschappen te verhogen, zei Dilan Yesilgöz (VVD). "Vrijheid is niet gratis", reageerde Henri Bontenbal (CDA). "En u moet er ook wel bij vertellen dat we dertig jaar over de afbouw van de hypotheekrenteaftrek willen doen." Volgens Bontenbal stijgt de armoede "nergens zo snel als bij VVD". Het CDA zorgt volgens Yesilgöz voor een groter begrotingstekort. "Schuld doorschuiven, daar zou de VVD niet voor kiezen." In dit debat was Esther Ouwehand (PvdD) een beetje een vreemde eend in de bijt, dus probeerde ze van onderwerp te veranderen: Jimmy Dijk van de SP ging het debat over klimaat aan met Lidewij de Vos (FVD). Die wil investeren in thoriumcentrales, kerncentrales en daarnaast het Groningse gas uit de grond halen. Dijk reageerde: "Thoriumcentrales proberen ze al vanaf de jaren zestig. En van het geld voor een kerncentrale kun je tien keer alle huizen in Nederland isoleren en oneindig veel zonnepanelen kopen." De Vos: "Een kerncentrale verdient zichzelf terug. China en de VS doen niet mee met al het klimaatbeleid dus we zijn onze eigen economie aan het opofferen." Dijk noemt het onmenselijk dat FVD de gasputten weer wil openen ondanks alle ellende van de Groningers. Volgens De Vos kunnen met de miljarden die het gas oplevert alle Groningers ruimschoots en snel gecompenseerd worden. Door de afwezigheid van Wilders veranderde een debat in een monoloog van Bontenbal over stikstof. Van der Plas maakte daar buiten de microfoon bezwaar tegen. Achteraf wist de woordvoerder van Bontenbal een aanvaring te voorkomen door tussen hen in te gaan staan: Stephan van Baarle (Denk) was het met BBB eens dat Nederland arbeidsmigranten nodig heeft. "Ze vervullen arbeidsplaatsen waar wij geen mensen voor hebben", zegt hij. Maar dan moeten wel de malafide uitzendbureaus harder worden aangepakt. Van Hijum (NSC) wist hier als oud-minister van Sociale Zaken alles van. Vooral dat dat een erg taai dossier is. De miljoen arbeidsmigranten in Nederland zorgen volgens hem voor grote leefbaarheidsproblemen en verloedering. Van Hijum: "Nederland is net als een plofkip, verslaafd aan laagbetaalde arbeid." Hij vindt dat er een einde moet komen aan de vleesindustrie, die draait op goedkope arbeid. Het eerstvolgende grote televisiedebat is zondagavond bij RTL met Wilders, Timmermans, Bontenbal en Yesilgöz.