Telefonunuzdaki borsa uygulamasına baktığınızda kırmızı ve yeşil renklerin sürekli yanıp söndüğünü, fiyatların saniyeler içinde değiştiğini görürsünüz. Peki arka planda dönen bu devasa çarkın dişlileri nasıl çalışıyor da milyonlarca işlem hatasız gerçekleşiyor?Aslında borsa dediğimiz yapı, devasa ve süper hızlı bir dijital pazaryerinden başka bir şey değil. Ekranda gördüğünüz o karmaşık rakamlar, aslında o an için alıcı ve satıcının el sıkıştığı son fiyatı temsil eder.Fiyatları aslında kim belirliyor?Hisse senedi fiyatlarının değişmesinin temel sebebi, aslında semt pazarındaki domates fiyatının değişmesiyle aynı mantığa dayanır... Yani mesele arz ve talep dengesinde.Bir şirketin hissesini almak isteyenlerin sayısı satmak isteyenlerden fazlaysa alıcılar hisseyi kapabilmek için daha yüksek fiyat teklif etmeye başlar ve fiyat yukarı çıkar. Tam tersi durumda, herkes elindeki hisseyi satmaya çalışıyorsa ve alıcı yoksa satıcılar mallarını elden çıkarmak için fiyatı kırmak zorunda kalır. Yani fiyatı değiştiren şey aslında bir bilgisayarın kafasına göre karar vermesi değil, o an piyasada bulunan binlerce insanın ve kurumun "Bu hisse ne kadar eder?" sorusuna verdiği cevaptır. Her yeni haber, her yeni bilanço veya dünyadaki herhangi bir gelişme, yatırımcıların bu cevabını değiştirir ve dolayısıyla fiyatlar dalgalanır.Borsa algoritması ve eşleşme mantığı"Algoritma" kelimesi kulağa çok fütüristik gelse de borsanın temel çalışma prensibi aslında çok gelişmiş bir eşleşme motorudur. Bunu devasa bir dijital ilan tahtası gibi düşünebilirsiniz. Siz bir hisseyi 10 TL'den almak istediğinizde emriniz bu tahtaya yazılır ve sıraya girer. Başka biri de elindeki hisseyi 10.05 TL'den satmak istiyordur. Fiyatlar uyuşmadığı sürece işlem gerçekleşmez ancak sabırsız bir alıcı gelip "Ben 10.05 TL ödemeye razıyım" dediği anda, sistem saniyenin milyonda biri kadar kısa bir sürede bu iki kişiyi eşleştirir.İşte o an işlem gerçekleşir ve ekranda gördüğünüz güncel fiyat 10.05 TL olarak güncellenir. Algoritmanın asıl işi, milyonlarca alıcı ve satıcıyı fiyat ve zaman önceliğine göre sıraya dizmek ve fiyatlar kesiştiği anda işlemi gerçekleştirmektir.Günümüzde yazılımların etkisi de büyükFiyatların gözle takip edilemeyecek kadar hızlı değişmesinin bir diğer sebebi de piyasadaki "yüksek frekanslı işlemler" yapan robot yazılımlardır. Artık borsada sadece sen ben işlem yapmıyoruz... Milisaniyeler içinde binlerce emri piyasaya gönderip silebilir yeteneğe sahip süper bilgisayarlar da artık masada.Bu yazılımların algoritmaları, piyasadaki en ufak fiyat dengesizliklerini, haber akışlarını ve matematiksel formasyonları insanlardan çok daha önce fark ediyor. Bir hissede anlık bir hareketlenme gördüklerinde saliseler içinde alım-satım yaparak o küçücük aralıktan kâr edebiliyorlar.Üstelik bu yazılımların sürekli birbirleriyle ve piyasayla etkileşimde olması, hisse fiyatlarının durmaksızın kıpırdamasına ve o meşhur "ticker" akışının hiç durmamasına neden oluyor. Özetle fiyatların her an değişmesi, piyasanın canlı olduğunun ve sürekli yeni bir denge noktası aradığının kanıtıdır diyebiliriz.